Autobiografia KrĂłlowej Noor, żony zmarłego w 1999 roku krĂłla Jordanii Husajna, to opowieść o życiu szczęśliwym, a przy tym bardzo nieoczekiwanym. To opowieść o wielkiej miłości, ktĂłra rozwijała się i umacniała na tle burzliwych wydarzeń politycznych ostatnich trzydziestu lat na Bliskim Wschodzie.W 1976 roku młoda Amerykanka Lisa Halaby, świeżo upieczona absolwentka wydziału architektury Uniwersytetu Princeton, planująca karierę dziennikarską, została przedstawiona na płycie lotniska w Ammanie Husajnowi i członkom jego rodziny. Dwa lata pĂłźniej dwudziestosiedmioletnia dziewczyna w ciągu jednego dnia została muzułmanką, krĂłlową Jordanii i macochą ośmiorga dzieci z poprzednich trzech małżeństw krĂłla. Jako jego żona, dzieląc z nim życie przez dwadzieścia jeden lat, urodziła mu czwĂłrkę dzieci.W swojej autobiografii krĂłlowa Noor opowiada o latach dzieciństwa i studiach uniwersyteckich, o pierwszej pracy, o spotkaniu z Husajnem i okolicznościach, w jakich doszło do zawarcia związku małżeńskiego - młodej nowoczesnej kobiety z władcą arabskiego kraju, w ktĂłrym obowiązują feudalne prawa definiujące rolę kobiet.

Prawo obowiązujące w Jordanii bywa bezwzględne wobec kobiet, a surowa obyczajowość sprawia, że w rolę sędziĂłw nierzadko wcielają się bliscy. Nic dziwnego, skoro seks przedmałżeński sprowadza hańbę na całą rodzinę kobiety, ktĂłra dopuściła się nierządu. Jedynym sposobem na przywrĂłcenie utraconego honoru jest zabicie cudzołożnicy - matki, siostry, cĂłrki. Dotyczy to nie tylko związkĂłw przedmałżeńskich, ale rĂłwnież gwałtĂłw czy relacji homoseksualnych. A jeśli kobieta, ktĂłra czuje się zagrożona, zwrĂłci się do służb publicznych po pomoc, najprawdopodobniej "dla ochrony" trafi do więzienia, zaś oprawcy pozostaną bezkarni.

Norweska dziennikarka Lene Wold na przykładzie historii Rahmana, Aiszy i Aminy prĂłbuje zrozumieć, co kieruje Jordańczykami, ktĂłrzy w XXI wieku wciąż kultywują krwawą tradycję honorowych zabĂłjstw. Starszą cĂłrkę ojciec zamordował z powodu jej związku z kobietą, młodsza miała zginąć za ukrywanie prawdy o siostrze i tylko cudem uniknęła śmierci. Autorka z niezwykłą otwartością, bez krzywdzących stereotypĂłw wysłuchuje zarĂłwno sprawcy, jak i siostry ofiary. Narażając życie, poszukuje odpowiedzi na pytanie: co kieruje ojcem, ktĂłry zabija ukochane dzieci?

Wstrząsająca historia nieletniej dziewczynki, ktĂłra musiała stać się żoną.

Opowieść jednej z tysięcy dziewczynek, ktĂłrym dorośli zgotowali piekło. Laila Shukri wysłuchała jej, aby mĂłc opowiedzieć ją światu.
Pochodząca z Jordanii dwunastoletnia Salma chodzi do szkoły i pilnie się uczy. Marzy, żeby w przyszłości zostać lekarzem i pomagać dzieciom. Jednak jej rodzina ma w stosunku do niej inne plany. W wieku trzynastu lat zostaje wydana za mąż za piętnaście lat od niej starszego Ahmada. Salma przerywa naukę, ponieważ musi sprostać obowiązkom młodej mężatki. Rozpoczyna się koszmar na ktĂłry nie przygotowała ją własna matka.

Jak w XXI wieku wyglądają małżeństwa dorosłych mężczyzn z dziećmi? Czy dziecko może powiedzieć "nie"? Brutalna rzeczywistość o ktĂłrej świat woli milczeć.

Jeśli chodzi o liczebność populacji Zaatari to drugi po kenijskim Dadaab tułaczy obĂłz na świecie. Najlepiej opisany i zmapowany. Czwarte miasto Jordanii. Dwieście dwadzieścia siedem ulic. Szesnaście tysięcy domostw. Na mapach zaznaczono każdy budynek. OprĂłcz namiotĂłw i kontenerĂłw - trzy tysiące innych rozmaitych punktĂłw: sklepy, małe biznesy, szkoły, kliniki, tereny rekreacyjne, biura, centra rejestracji, łazienki, kuchnie, zbiorniki na wodę pitną, kosze na śmieci, meczety, a nawet latarnie. Wybrano jedynie te najważniejsze, zorientowano mapę wobec Mekki i rozdano uchodźcom - niech wiedzą, gdzie są. Ale mapy powstają głĂłwnie dla tych, ktĂłrzy obozem zarządzają.

Tylko w Jordanii jest trzysta tysięcy niepełnoletnich SyryjczykĂłw. Setki, jeśli nie tysiące, wędrują bez opieki dorosłych. Każdy uchodźca z Syrii, mały czy duży, kosztuje trzy i pĂłł tysiąca dolarĂłw rocznie. Świat, ktĂłry w tej sprawie Jordanię wspiera, pokrywa jedynie trzydzieści procent wydatkĂłw. Gospodarze boją się, że przybysze zabiorą im pracę i wodę. Przybysze narzekają, że nie wszyscy tutejsi rozumieją ich bĂłl, że z ich cierpienia czerpią korzyści. Tak bywa. Ale jest też wspĂłłczucie, zrozumienie, cierpliwość. Każdego dnia zjawiają się nowi tułacze. Nie dla wspaniałych jordańskich krajobrazĂłw wloką się nocą przez kamienną pustynię, nie dla słodkich pomidorĂłw. Tam mieli swoje. Przychodzą, by żyć. I tęsknić. Kiedy Arab opuszcza ukochaną kobietę albo drogą mu ojczyznę, czuje gurbę. To nostalgia, wyobcowanie, świadomość wygnania i żal za utraconym. Dręczące poczucie bycia nie u siebie. Słowo gurba wywodzi się od ciemnego słowa garaba znanego w islamie jako przeciwieństwo jasnego słowa szaraka.
Szaraka - wschodzące słońce, obcowanie z Bogiem.
Garaba - ciemność. Tego nic nie ukoi. Tylko powrĂłt.

Książka "Kontener" rozpoczyna nowy projekt reporterski Wojciecha Tochmana "Migracje". Każda z książek cyklu będzie powstawała we wspĂłłpracy z absolwentem/absolwentką Polskiej Szkoły Reportażu.