"Depeche Mode" śmiało mĂłgłby nosić podtytuł: "pamiętnik z okresu dojrzewania". Specyficzne to jednak dojrzewanie, tak samo jak specyficzna jest czasoprzestrzeń, w jakiej przebiega: kilkudniowa odyseja, obficie zakrapiana alkoholem, rozgrywająca się w industrialnej scenerii Charkowa Anno Domini 1993. Jedynie słuszna ideologia trzyma się jeszcze całkiem nieźle, dlatego znajdziemy tu Wasię Komunistę, faszyzujące metody perswazji policji państwowej oraz podręcznik rewolucjonisty. Ale już-już czuje się w powietrzu nieśmiały świeży powiew upostaciowany w osobach "reklamowcĂłw" Wowy i Wołodii, niuejdżowych kazaniach wielebnego lidera Kościoła Jezusa (zjednoczonego), czy choćby - audycji o Depeche Mode, nadawanej w publicznym radiu. Kulminacją i metaforą udanego mariażu starego z nowym jest - dokonana przez jednego z bohaterĂłw - zamiana teorii permanentnego rozpadu kapitału w teorię permanentnego pochuizmu.

U Żadana koniec znanego świata okazuje się wstępem do naprawdę długiego koszmaru. Pasza - trzydziestopięcioletni nauczyciel, mruk, idealista - musi odebrać z internatu siostrzeńca i wrĂłcić z nim do domu. Byłoby to może łatwe, gdyby nie wojna. Jakoś rok temu przywieźli ją ze sobą ci dziwni ludzie, od ktĂłrych czuć prochem, tytoniem i smarem. MĂłwią w tym samym języku, w ktĂłrym mĂłwi Pasza, ale też w państwowym, ktĂłrego Pasza uczy. Najpierw widywano ich w telewizji, pĂłźniej na ulicach. Potem kraj został znienacka anulowany, a na jego miejsce podstawiono zrujnowane industrialne przedmieścia, opustoszałe wioski i miasto widmo, w ktĂłrym grasują okupanci, płoną bloki i trwa kanonada. Z tej pułapki można się wymknąć tylko cudem lub za cenę ogromnego upokorzenia. Albo w trumnie.

Wyobraźcie sobie Drogę Cormaca McCarthy’ego, tyle że osadzoną w zimowym wojennym Donbasie. To jest właśnie Internat.

"Cyrk przypominał Reichstag po szturmie: wszyscy mieli radosne twarze, ale pomieszczenie w sposĂłb oczywisty wymagało remontu. Zimne korytarze, kobiety w futrach, koniak w bufecie i zwierzęta Mezopotamii na ponurej arenie" - ten cytat z najnowszej książki Serhija Żadana mĂłgłby być znakomitym opisem jego najnowszej powieści i błyskotliwą metaforą poplątanych życiorysĂłw bohaterĂłw. To bliżsi i dalsi znajomi z jednego miasta, doświadczeni przez los, przytłoczeni codziennością, spętani własnymi słabościami i ambicjami, ktĂłrzy piją, biją się i szukają spełnienia, będącego namiastką wyższych uczuć. "Mezopotamia" to wspaniała, pełnokrwista ballada o miłości, ktĂłrej nikt się nie spodziewa i ktĂłra niczego nie zmienia. Znakomicie napisana, głęboko zanurzona w ukraińskiej rzeczywistości, balansująca na krawędzi pomiędzy brutalnością a kruchością, pomiędzy uczuciem a pożądaniem.