Cichy, szorstki w obejściu - taki prawdopodobnie był CĂ©zanne w oczach impresjonistów i paryskiej publiczności. A jednak w twórczości tego samotnika dokonała sie głęboka przemiana, mająca wpłynąć na losy nowoczesnego malarstwa.

Życie Rembrandta to jedna z najwznioślejszych, a zarazem najbardziej dramatycznych kart w dziejach sztuki holenderskiej "złotego wieku". Osiągnął szczyty powodzenia, później przeżył ruinę finansową i ruinę życia osobistego. W obu tych okresach tworzył arcydzieła, których emocjonalna wymowa pozostaje niezapomniana. Chociaż nigdy nie opuścił Holandii, jego twórczość ma wymiar uniwersalny, znacznie wykraczający poza granice niewielkiego kraju. Malował ludzi - ich doznania i życie codzienne - poruszał serca wszystkich, którzy mieli szczęście oglądać jego dzieła.

Nikt chyba na przestrzeni wieków nie był tak doskonałym uosobieniem prawdziwego geniuszu jak Leonardo da Vinci. W samym sercu włoskiego renesansu - Florencji Medyceuszy i Mediolanie Sforzów - Leonardo zgłębiał samotnie różne dziedziny sztuki i nauki, dokonując odkryć, któe zadziwiły świat. Nieustannie eksperymentował, wykorzystując efekty swych studiów w rysunku i malarstwie. Pozostawił po sobie arcydzieła, będące inspiracją dla twórców wszystkich epok, zachowując jednak tajemnice swego życie i niezrównanej myśli.

Niewielu artystów w całych dziejach sztuki potrafiło uchwycić i oddać tak dobitnie i bystrze obraz własnej epoki, będąc zarazem naocznymi świadkami jej głębokich przemian, jak i wyjątkowymi odtwórcami życie uczuciowego swych postaci, scen ulicznych, mroków bliskiego wieczoru i światła wschodzącego obojętnie gdzieś w dali, olśniewającego słońca.

Kierunek zrodzony w sztuce niemieckiej na początku XX wieku w przeczuciu katastrofy I wojny światowej, a po jej zakończeniu miotający się w daremnych ostrzeżeniach przed nadciagającymi czasami pogardy, naznaczył swą wrażliwością malarstwo, literaturę, teatr, muzykę, kino, stał się jednym z głównych doświadczeń sztuki nowoczesnej.

Dante Gabriel Rossetti, William Hunt, Ford Madox Brown, John Everett Millais, William Morris, Edward Burne-Jones - grono artystów angielskich, którzy, łącząc się i rozdzielając, stworzyli jeden z najbardziej interesujących ruchów artystycznych dziewiętnastowiecznej Europy. W ich dziełach odnajdujemy średniowieczne inspiracje, symboliczne upojenia, szekspirowskie odniesienia, ukryte tęsknoty romantyczne, wiktoriańskie poczucie moralności, szczególne upodobanie do artystycznego piękna, nieskażonego modą, otwarcie zainspirowanego włoską epoką Quattrocenta, ale nie tylko z tej przyczyny szukającego schronienia w przeszłości. Dzięki wsparciu krytyków i intelektualistów, prerafaelici na nowo objawili moralną rolę sztuki, jej wyjątkową wartość i ponadczasowe przesłanie.

Florencja pod rządami Wawrzyńca Medyceusza, wyrastająca na potęgę, jak również będąca kolebką nauk humanistycznych, jest tłem dla kariery artystycznej Botticellego, autora przepełnionych duchowością obrazów religijnych, alegorii mitologicznych, dzieł o bogatej symbolice, prawdziwych świeckich ikon włoskiego renesansu.

Niewiele wiadomo o życiu Antonella da Messina (ok. 1430-1479): w krótkiej biografii, jaką są Żywoty, Giorgio Vasari przypisuje mu zasługę wprowadzenia we Włoszech techniki malarstwa olejnego.

Hokusai (1760-1849), "starzec opętany malarstwem", był niezwykle płodnym artystą. Stworzył niezliczoną liczbę obrazów, rysunków, drzeworytów i książek ilustrowanych. Pracował niemal bez przerwy, nie wypuszczając z dłoni pędzla. Jeden z najwybitniejszych twórców sztuki japońskiej, wywarł głęboki wpływ na impresjonistów francuskich.