Umysł wyzwolony przybliża czytelnikowi te nurty myśli teologicznej, o ktĂłrych niewiele w Polsce wiadomo: zwraca uwagę na istnienie teologii otwartej, w kwestiach religijnych konsekwentnie posługującej się językiem Soboru Watykańskiego II, określonym przez jezuitę Johna O’Malleya jako przejście od "nakazĂłw do zaproszeń, od praw do ideałĂłw, od definicji do tajemnicy, od grĂłźb do przekonywania, od zmuszania do respektowania sumienia, od monologu do dialogu, [.] od wrogości do przyjaźni, od rywalizacji do partnerstwa". Z takiego właśnie punktu widzenia patrzy autor na KościĂłł i katolicyzm, skupiając się na refleksji historycznej, teologicznej i antropologicznej. Obraz, jaki wyłania się z analizy Stanisława Obirka, to wizja wspĂłłczesnego katolicyzmu zakorzeniona w krytycznym spojrzeniu na historię Kościoła i w osobistym doświadczeniu autora. To spojrzenie otwiera nowe perspektywy dialogu i wzajemnego zrozumienia wierzących i niewierzących.