Zwięzłe opracowanie dotyczące rozwoju powojennej literatury polskiej w kraju i na emigracji. OmĂłwiono tu przemiany literatury tych lat pod wpływem procesĂłw politycznych i społecznych, zaproponowano też periodyzację okresu. Autor, kreśląc sylwetki pisarzy, poetĂłw i dramaturgĂłw, opisuje m.in. socrealizm jako zjawisko polityczno-literackie, twĂłrczość pokolenia 56 i 68 roku oraz Nowej Fali z wyrĂłżnieniem nurtĂłw literatury wojennej, łagrowej, socrealistycznej, historycznej, chłopskiej, a także rozrachunkowej w prozie, poezji i dramacie; uwzględnia rĂłwnież ewolucję poszczegĂłlnych gatunkĂłw. Osobny fragment pracy został poświęcony krytyce literackiej.

Książka o kulturze II połowy XIX w. zdominowanej przez pozytywistyczny projekt przebudowy polskiego życia umysłowego. Projekt odważny, ryzykowny, wymagający odrzucenia stereotypowych sądĂłw i autodefinicji, spełniony tylko częściowo. Ciekawy był sposĂłb urzeczywistnienia tego projektu, elastyczny wobec codzienności i tolerancyjny wobec konkurencyjnych modeli artystycznych i poznawczych. Pozytywiści zachowali imponującą jasność sądĂłw w schyłkowej fazie twĂłrczości i dokonali piĂłrem Orzeszkowej i Świętochowskiego bilansu strat i zyskĂłw. Jakie miejsce zajmują pozytywiści w historii polskiej kultury, czy są odszczepieńcami, czy mają poprzednikĂłw, a może kontynuatorĂłw? Komu naprawdę przypadło dziedzictwo pozytywizmu? Pozytywiści i inni to książka ciekawa i odkrywcza, żywo napisana, jest jak najlepiej godna polecenia w szkole średniej i na pograniczu szkoła-uniwersytet. Z satysfakcją przeczyta ją nauczyciel, ktĂłry broni się przed zastygnięciem w szkolnej rutynie, chce po nowemu spojrzeć na lektury i szuka nowych ujęć zagadnień od lat powtarzanych, a także wskaże tę książkę ambitniejszym uczniom - olimpijczykom i kandydatom na studia polonistyczne.

Książka w skondensowany sposĂłb opisuje literaturę polską, ktĂłra powstawała i rozwijała się od czasu odzyskania niepodległości przez Polskę po pierwszej wojnie światowej, poprzez nadzieję i rozczarowania międzywojnia aż do lat drugiej wojny światowej. Autorka zamieszcza tu podstawowe informacje dotyczące literatury, nurtĂłw artystycznych i pisarzy, dając jednocześnie zwięzłe charakterystyki twĂłrczości poszczegĂłlnych autorĂłw, często odbiegające od konwencjonalnych ujęć tematu. Praca znakomicie pobudza do samodzielnego myślenia.Odbiorcy: historycy literatury, studenci, nauczyciele, uczniowie szkĂłł średnich.